Ik heb het hier eerder over gehad. Internet. Sociale media. En de wijze waarop we er mee omgaan. Ik blijf er van overtuigd dat we het als samenleving maar beroerd toepassen. Terwijl het zo’n mooi medium kán zijn.
Neem muziek. In mijn jeugd was je afhankelijk van wat er op de radio kwam en waar je geboren was. Vaak was dat de Top 40 en dan was je afhankelijk van wat op dát moment populair was. En wat je directe omgeving leuk vond. Je stuitte niet zomaar op iets compleet anders op iets als YouTube. In een platenzaak moest je bijna per ongeluk een ‘verkeerde’ plaat op je koptelefoon laten zetten om iets compleet nieuws te ontdekken.
Tegenwoordig ben je dag en nacht slechts één klik verwijderd van de meest wonderbaarlijke kunstwerkjes. Van Creep van Radiohead naar een cover van Creep naar een jazzversie van Creep naar de wondere wereld van Chet Baker. Gewoon op je telefoon!
Of bibliotheken. In de grotere steden kon je nog bijna ieder boek lezen. Maar in Kutteslagersveen kreeg je tweewekelijks een bibliobus, met een door de plaatselijke dominee goedgekeurde selectie boeken. Waarbij literaire werken al snel plaatsmaakten voor niet al te ondeugende streekromans en handwerkboekjes.
In deze tijd is letterlijk ieder boek te downloaden. Zelfs ‘Mein Kampf’ is gewoon te vinden en te lezen! Maar ook alle grote literaire werken. Gerard Reve, Multatuli, Hermans, Mulisch, Jan Wolkers. Alle grote Engelse en Amerikaanse schrijvers. Alle mogelijke politieke en maatschappelijke stromingen.
Nieuws hadden we ooit ook minder in de hand. Het kwam uit kranten en van het 8 uur journaal. Een paar opinieprogramma’s en opiniebladen. In mijn vroege jaren waren dat dus drie radiozenders, twee televisiezenders en een beperkt aantal bladen. En wéér was het milieu waar je in was geboren van grote invloed op wat je te zien kreeg. Wie De Telegraaf las, las zéker niet De Groene Amsterdammer. Je moest moeite doen om een andere opinie in het nieuws te zien. Bewust meerdere bladen kopen en doorlezen.
Dat is nu wel anders. Nieuws en opinies komen vanuit ontelbare kanalen, rechtstreeks op de smartphones binnen. Héél de dag! Als je ’s morgens opstaat staan al die kanalen tot je beschikking. Van het ene extreme tot het andere. En álles wat daar tussenin zit! Journalisten én vloggers van alle gezindten. De meest conservatief Christelijke redneck staat niks in de weg om óók eens de mening van een veganistische, zeeploze dreadlock te horen.
Alleen blijkt internet dus helemaal niet zo te werken. Te beginnen bij de algoritmes. Volgens de lezing van IT-bedrijven gebouwd om de ‘klant’ altijd de meest gepersonaliseerde content te bieden. De praktijk is nét iets anders. Sinds de commercie algoritmes en cookies ontdekte, werd het vooral een marketingtool. Je persoonlijke voorkeuren worden gebruikt om álles door je strot te duwen!
En dát werkt het beste als je alleen jouw specifieke voorkeuren 24/7 door je strot geduwd krijgt. Miljoenen antwoorden op je vragen, maar jij krijgt alleen de door jouw gewenste antwoorden te zien. De door jouw gewenste meningen. Wég keuzevrijheid. Alleen de door jouw verwachtte keuzes.
Wel bijzonder verslavend. Om altijd maar gelijk te krijgen. En niet bepaald verstandig voor kinderen. Hoe noemen we ook alweer zo’n kind dat áltijd alleen maar gelijk krijgt? O ja! Een verwend kutkind. Dat is ook de reden waarom Noorwegen inmiddels overweegt om vooral sociale media voor kinderen onder de vijftien te gaan verbieden. Een leven op internet, waar iedereen je gelijk geeft, is funest voor alle mogelijke sociale vaardigheden van een kind. Kinderen wordt wijsgemaakt dat IEDEREEN mooi en beroemd kan worden en ze worden overspoeld met de daarbij behorende producten. De make-up, zalfjes, supplementen, kleding, elektronica en hebbedingetjes die daarbij horen.
Maar niet alleen bij kinderen. Laten we eerlijk zijn. Ook gruwelijk veel volwassenen kunnen niet met internet omgaan. Genoeg volwassenen die zich volledig door hun persoonlijke algoritmen laten leiden. Zo volledig dat er geen enkele ruimte voor kritiek op hun eigen mening meer over is. Bij wie kritiek enkel een impuls is om nóg meer op de sociale media hun leven binnen dat bubbeltje te gaan leiden. Waar ze keer op keer gelijk krijgen van dat hele enge wereldje van mensen die exáct denken zoals zijzelf.
Internet kán een zegen voor de mensheid zijn. Alle kennis beschikbaar. Alle mogelijkheden om jouw kennis te toetsen. Alle mogelijkheden om nieuwe vaardigheden op te doen. Internet biedt voor tal van sporten, hobby’s, interesses en muziekinstrumenten lessen voor beginners én gevorderden. Er is ruimte om sámen te filosoferen. Van gedachte te wisselen. Je geest te verruimen. Onbeperkt!
Waarom dan dat gigantisch internet beperken tot wat alleen jij graag wilt horen? Tot de bevestiging van jouw persoonlijke ergernissen? In goed Nederlands heet dat ‘cherry picking’. Uit een zee aan informatie, kiezen voor wat jou het beste uitkomt. En het is niet eens kiezen. Het algoritme bepaalt! De laatste keuze die je hebt is om je eigen algoritme te negeren.
Als we het er over eens zijn dat zowel volwassenen als kinderen zo slecht met zoveel informatie om kunnen gaan. Hoe zit dat dan met mensen die simpelweg de verstandelijke vaardigheden ontberen om over hun persoonlijke leven al een beetje controle te houden? Voor psychisch uitgedaagde mensen? Laagbegaafden? Borderliners? Bipolairen? Schizofrenen? Ooit werden deze mensen bij voorbaat al beschermd voor teveel prikkels. Hun wereld was de buurt, het dorp of de instelling waarin ze leefden.
Inmiddels wonen er in Nederland honderdduizenden al dan niet potentiële GGZ-patiënten gewoon in ál onze woonwijken. Met amper toezicht. Mét een laptop en smartphone. En een héle wereld aan internet! Als je geluk hebt belanden ze in een wereldje van kattenliefhebbers. Als je pech hebt, worden ze verzwolgen in de duistere wereld van de complotdenkers. Een keuze hebben ze niet, want de algoritmen bepalen naar aanleiding van bijna de eerste klik op internet, wat ZIJ leuk moeten gaan vinden! En dat bij personen die al moeite hebben bij het ordenen en reguleren van hun eigen gedachten.
Ik weet het. Informatie beperken voor bepaalde leeftijden en doelgroepen is lastig. Technisch ook moeilijk. Maar we hebben ook leeftijdsgrenzen aan seks, porno, drank, drugs, tabak, motorvoertuigen, vuurwerk en noem het maar op. Dit helpt nóóit 100%. Mensen – en ook kinderen – overtreden wetten. Maar het reguleert in ieder geval wél!
Laten we als samenleving nu eens eerlijk zijn. Je stopt geen epileptische machinist in een torenkraan. Iemand met het Syndroom van Down staat niet voor de klas in het VMBO. Een blinde wordt nóóit vrachtwagenchauffeur. Maar iemand die amper een volzin op kan lezen geven we wel de hele wereld aan informatie en dan laten we een algoritme bepalen wat ze voorgeschoteld krijgen?
Allereerst weer complimenten voor de column! Mooie aanvulling op de eerdere columns over social media en podium voor wappies.
Tweede: Creep is toch een plaat van de hand van de mannen van Radiohead, niet van Nirvana 😉
Derde: ook als besloten gaat worden dat algoritmen niet meer worden toegepast, gaan deze kwetsbare mensen elkaar vinden. De volgertjes van Max op Facebook, volgen net zo goed Youri Plate, en Emily, en Joost Knevel, en Desta, en Alice, en Wouter, en Ed………….zodat ze zélf een algoritme hebben gecreëerd die ze elke keer weer bevestigd wat ze al met hun onderbuikgevoelens voelden. Die groep krijg je ook niet meer op andere gedachten, te ver afgedwaald van de kudde. Haal je de kopstukken weg, hobbelen ze vlot achter de volgende aan die precies verteld dat wat ze willen horen.
Wat volgens mijn bescheiden mening wél helpt, is ervoor zorgen dat er veel meer informatie komt over fake-nieuws, dubbele agenda’s, ware intenties en verdienmodellen via donatieknopjes. Iedereen mag (en moet zelfs) kritisch kunnen kijken naar een zittende macht, maar dat moet dan wel op basis zijn van informatie die je kunt vertrouwen. Het gaat tijd worden dat de overheid wakker gaat worden en ervoor gaat zorgen dat náást het aanpakken van de kopstukken en volgers (die menen wel de lusten, maar niet de lasten te willen dragen), ook beter gaat informeren. Dat zal uiteindelijk goedkoper zijn voor ons als maatschappij dan het moeten genezen.
Gelijk over Creep. Dankjewel en aangepast 😉
Ik weet niet of er wel een ’technische’ oplossing is. De algoritmes verbieden is in de IT-wereld als Windows 360 vervangen door Windows 95. Als je de eerste keer in je leven op ‘platte aarde’ klikt, kom je bij net zoveel gelovigen als ongelovigen uit. De algoritmen gaan dan vanzelf draaien. En na een paar weken, zit je ingemetseld tussen schizofreen Max, Desta, Alies, Sloeri en gekke Ellen.
Gedrag kan wel veranderen. Persoonlijk heb ik altijd wel op alle links geklikt. Ik ben het niet eens met de platte aarde gelovigen, maar heb wel alle argumenten en ‘bewijzen’ aangehoord. Ik heb me dus een mening gevormd óndanks het algoritme. En dat zouden alle volwassen en redelijk verstandige mensen moeten doen.
Ik pleit er wel voor dat we het niet als normaal mogen gaan zien dat kinderen en GGZ-patiënten 24/7 op die telefoon zitten en er hun hele leven op doorbrengen. Regels stellen en enig bewustzijn is dan gruwelijk belangrijk.
Helemaal mee eens, bewust maken, informeren en enige vorm van regulatie zijn de sleutels om de volgende generatie goed en pragmatisch met het fenomeen internet om te laten gaan.
Als sinds fortuin vind ik dat er te weinig concrete tegenspraak is. Op media en in de politiek worden zaken verkondigd die lijnrecht tegenover elkaar staan. Ik kan als simpele ziel ook niet altijd bepalen wat wel en wat niet waar is. FVD schreeuwt: er is geen klimaatprobleem! Waarom wordt daar niet definitief mee afgerekend?
Deel van het probleem is en blijft dat er in zulke extremen wordt geluld dat je in de huidige internetsamenleving haast geen keuze kúnt maken. Om het heel extreem te maken: als je geen problemen hebt met groenten van de Jumbo, ben je een pedo. En als je moeite hebt met vluchtelingen ben je een nazi. Er zit een zee aan nuance tussen de werkelijkheid en deze stellingen.
Bijvoorbeeld dat klimaatprobleem. Misschien is het wel niet helemaal de schuld van de fossiele brandstoffen. Maar er is ook niks mis met het stevig beperken van kankerverwekkende uitstoot. In plaats van die simpele conclusie beschuldigen beide kampen elkaar van volkerenmoord.
Vroeguh 2 televisiezenders etc, met omroepen en kranten vanuit een bepaalde (kerkelijke) overtuiging. Als je gereformeerd was keek je echt niet naar een RK-uitzending 🙂 Men verlangt terug naar de tijd van verzuiling lijkt wel, de algoritmes helpen fijn een handje mee, oogkleppen op voor het ‘saamhorigheidsgevoel’. Meestal google ik in de privémodus, want ik ben niet zo van de zuilen en kuddegedrag 🙂
In de praktijk kiezen mensen niet snel voor de privémodus en eigenlijk accepteert haast iedereen alle voorwaarden en cookies. De algoritmen hebben bijna altijd meteen invloed.
Je kunt het systeem wel door gedrag omzeilen. Gewoon meer WILLEN lezen en horen.
Exact! 🙂